ตานเสี้ยน ๑

Filicium decipiens (Wight et Arn.) Thwaites et Hook.

ไม้ต้น เปลือกสีน้ำตาลอมเทา กิ่งแตกเป็นร่องตามยาว ใบประกอบแบบขนนกปลายคู่ เรียงเวียน แกนกลางมีปีกใบย่อย ๑๐-๑๖ ใบ เรียงสลับเยื้องกันเล็กน้อย รูปรี รูปไข่กลับ ถึงรูปขอบขนาน ดอกแยกเพศร่วมต้น ช่อดอกคล้ายช่อกระจุกแยกแขนง ออกตามซอกใบถึงซอกใบใกล้ยอด ดูรวมกันหลายช่อคล้ายออกที่ยอด ดอกสีขาวอมชมพู ผลคล้ายผลผนังชั้นในแข็ง รูปทรงรี ผนังผลบาง ไม่มีก้านผล เมล็ดรูปทรงค่อนข้างกลม มี ๑-๒ เมล็ด ไม่มีเยื่อหุ้มเมล็ด

ตานเสี้ยนชนิดนี้เป็นไม้ต้น สูงได้ถึง ๑๑ ม. เปลือกสีน้ำตาลอมเทา กิ่งแตกเป็นร่องตามยาว

 ใบประกอบแบบขนนกปลายคู่ เรียงเวียน ก้านใบยาว ๒.๕-๔.๕ ซม. ไม่มีหูใบเทียม แกนกลางมีปีก กว้างประมาณ ๒.๕ มม.


ใบย่อย ๑๐-๒๒ ใบ เรียงสลับเยื้องกันเล็กน้อย รูปรี รูปไข่กลับ ถึงรูปขอบขนาน กว้าง ๑.๕-๒.๒ ซม. ยาว ๖-๑๑ ซม. ปลายเว้าตื้นถึงมนและเป็นติ่งแหลมสั้น ๆ โคนสอบเรียว เบี้ยวเล็กน้อย ขอบเรียบ โค้งลงแผ่นใบหนาคล้ายแผ่นหนัง เป็นมัน ไม่มีตุ่มใบ เส้นแขนงใบจำนวนมาก ปลายเชื่อมกันใกล้ขอบใบ เส้นใบย่อยคล้ายขั้นบันได ก้านใบย่อยสั้นมากถึงไร้ก้าน

 ดอกแยกเพศร่วมต้น ช่อดอกคล้ายช่อกระจุกแยกแขนง ๒ ครั้ง ออกตามซอกใบถึงซอกใบใกล้ยอดดูรวมกันหลายช่อคล้ายออกที่ยอด ก้านดอกสั้นมาก ดอกสีขาวอมชมพู เส้นผ่านศูนย์กลาง ๔-๕ มม. กลีบเลี้ยง ๕ กลีบ รูปไข่ขนาดเท่ากัน กว้างประมาณ ๑.๒ มม. ยาวประมาณ ๒.๓ มม. กลีบดอก ๕ กลีบ รูปไข่ ไม่มีเกล็ดขนาดเท่ากับกลีบเลี้ยง จานฐานดอกรูปวงแหวน มีขนหยาบแข็ง ดอกเพศผู้มีเกสรเพศผู้ ๕ เกสร เกลี้ยง ยื่นพ้นกลีบดอก ก้านชูอับเรณูยาวประมาณ ๑.๘ มม. อับเรณูกว้างประมาณ ๐.๓ มม. ยาวประมาณ ๐.๗ มม. รังไข่ลดรูป ดอกเพศเมียมีเกสรเพศผู้เป็นหมัน ไม่ยื่นพ้นกลีบดอกอับเรณูไม่แตก ไม่มีก้านรังไข่ รังไข่อยู่เหนือวงกลีบ มีขนยาวประปราย มี ๒ ช่อง แต่ละช่องมีออวุล ๑ เม็ด ก้านยอดเกสรเพศเมียสั้น ยอดเกสรเพศเมียเป็นตุ่มเล็ก

 ผลคล้ายผลผนังชั้นในแข็ง รูปทรงรี ยาว ๑.๓-๑.๖ มม. ผิวผลเรียบ เกลี้ยง ผนังผลบาง ไม่มีก้านผลเมล็ดรูปทรงค่อนข้างกลม มี ๑-๒ เมล็ด ไม่มีเยื่อหุ้มเมล็ด

 ตานเสี้ยนชนิดนี้เป็นพรรณไม้ต่างประเทศ มีถิ่นกำเนิดทางภาคตะวันออกของแอฟริกา อินเดีย และศรีลังกา ปัจจุบันนำมาปลูกเป็นไม้ประดับกันอย่างแพร่หลายในเขตร้อน ออกดอกและเป็นผลเดือนมกราคมถึงพฤษภาคม

 ประโยชน์ ปลูกเป็นไม้ประดับ เป็นไม้ต้นที่มีใบคล้ายใบเฟิร์น.

ชื่อหลักหรือชื่อทางการ
ตานเสี้ยน ๑
ชื่อวิทยาศาสตร์
Filicium decipiens (Wight et Arn.) Thwaites et Hook.
ชื่อสกุล
Filicium
คำระบุชนิด
decipiens
ชื่อผู้ตั้งพรรณพืช
- Wight, Robert
- Arnott, George Arnott Walker
- Thwaites, George Henry Kendrick
- Hooker, William Jackson
ช่วงเวลาเกี่ยวกับผู้ตั้งพรรณพืช
- Wight, Robert (1796-1872)
- Arnott, George Arnott Walker (1799-1868)
- Thwaites, George Henry Kendrick (1812-1882)
- Hooker, William Jackson (1785-1865)
ผู้เขียนคำอธิบาย
รศ.บุศบรรณ ณ สงขลา